برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ سینماتوگراف (اولین دوربین فیلم برداری) را اختراع کردند. هرچند نمی‌توان این دو برادر فرانسوی را یگانه افرادی دانست که به پیدایش هنر سینما کمک کردند. پیدایش سینما و فن فیلمبرداری خود مرهون پیشرفت‌های بسیار زیادی هم در عرصه تکامل نگاتیو بود و هم تکامل دستگاه‌های اولیه عکاسی. بطوریکه نمی‌توان قاطعانه از یک نفر به‌عنوان مخترع سینما نام برد. دستگاه‌هایی همچون کینتوسکوپ (ساخته توماس ادیسون)، ویتاسکوپ و بایوسکوپ همگی در پیدایش دستگاه سینماتوگراف مؤثر بوده‌اند.
ورود سینما به ایران
مظفرالدینشاه در فروردین سال 1279 از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد و در این سفر بود که با سینما آشنا شد. در سفرنامه مظفرالدینشاه آمده است که شاه روز یکشنبه هفدهم تیر 1279 به اتفاق میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشى به تماشاى دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد.شاه این دوربین را اشتباها سینموفتوگراف مى‌نامید.
حدود یک ماه پس از اولین دیدار مظفرالدینشاه با سینما، در سه‌شنبه 23 مرداد 1279 در شهر اوستاند در ساحل دریا در بلژیک، جشن روز عید گل برگزار شد و میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشى مشغول سینموفتوگراف‌اندازى از شاه شد. به این ترتیب بانى ورود نخستین دوربین فیلم‌بردارى و نمایش فیلم، در سال 1279 شمسی مصادف با 1900 میلادی مظفرالدینشاه بوده و نخستین فیلم‌بردار ایرانى نیز ابراهیم خان عکاس‌باشى محسوب مى‌شود.
جشن خانه سینما
97 سال بعد اولین جشن خانه سینما در تاریخ 19 تیرماه سال 1376 در تهران برگزار شد.
روز ملی سینما
در نهایت در سال 1379 در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران و همزمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران بود که 21 شهریور ماه به عنوان «روز ملی سینما» شناخته شد و هر سال جشن خانه سینما در این روز برگزار می شود و 21 شهریور ماه به عنوان روزی نمادین وارد تقویم شد.
سینمای ایران
اولین فیلم سینمای ایران یک فیلم سیاه و سفید و صامت بود؛ «آبی و رابی» که در سال 1309 به کارگردانی اوانس اوگانیانس ساخته شد.
فیلم «دختر لر» اولین فیلم ناطق ایران بود. فیلمی که خیلی ها به اشتباه آن را اولین فیلم سینمای ایران می دانند. این فیلم محصول استودیو امپریال فیلم (بمبئی) به تهیه کنندگی اردشیر ایرانی و فیلمنامه و کارگردانی عبدالحسین سپنتا بود. در این فیلم روح انگیز کرمانی (سامی نژاد) و خود عبدالحسین سپنتا نقش های اصلی را بازی می کردند.
"صدیقه (روح انگیز) سامی نژاد"، بازیگر «دختر لر» اولین بازیگر زن سینمای ایران بود.
«عبدالحسین سپنتا» با بازی در فیلم «دختر لر» اولین بازیگر مرد تاریخ سینمای ایران بود.
اولین جشنواره فیلم های ایران با عنوان گلریزان از 22 تا 28 اسفند 1333 در سینما متروپل برگزار شد. در این جشنواره «پایان رنج ها» به عنوان بهترین فیلم، ساموئل خاچیکیان برای فیلم «چهارراه حوادث» به عنوان بهترین کارگردان، آرمان برای همین فیلم و هوشنگ بهشتی برای فیلم «مهتاب خونین» به عنوان بهترین بازیگران مرد و مهین دیهیم و منیر تسلیمی به ترتیب برای بازی در فیلم های «پایان رنج ها» و «مهتاب خونین» به عنوان بهترین بازیگران زن جشنواره انتخاب شدند.
تا قبل از فیلم «قیصر» موسیقی متن در فیلم ها جایگاهی نداشت و معمولا موسیقی های آماده را روی فیلم ها مونتاژ می کردند اما اسفندیار منفردزاده برای فیلم مسعود کیمیایی موسیقی متن ساخت. موسیقی محبوبی که بعدها در قالب کاست به بازار آمد و فروش خوبی هم داشت.
نخستین سالن سینمای ایران در سال ۱۲۷۹ (۵ سال پس از اختراع جهانی آن توسط برادران لومیر) با نام «سینما سولی» که توسط کاتولیک‌ها در شهر تبریز تأسیس شده بود، آغاز به کار کرد؛ اما به دلیل عدم دسترسی به فیلم‌های جدید، در سال ۱۲۹۵ تعطیل شد.
جشنواره های سینمایی ایران
جشنواره فیلم فجر
جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم فجر مهمترین جشنوارهٔ سینمایی ایران است که از سال ۱۳۶۱ تاکنون معمولاً در میانه بهمن ماه هر سال در تهران برگزار می‌گردد. تاکنون ۳۴ دوره از این جشنواره برگزار شده است که آخرین آن در سال ۱۳۹۴ بود. این جشنواره توسط بنیاد سینمایی فارابی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود.
جشن حافظ
جش سینمایی تلویزیونی دنیای تصویر یا جشن حافظ نام جشنواره‌ای است که هر سال توسط علی معلم مدیر مسئول و سردبیر مجله سینمایی دنیای تصویر در ایران برگزار می‌شود. اولین دوره این جشن سال ۱۳۷۶ برگزار شد. هیئت داوران جشن دنیای تصویر ترکیب نه نفره نویسندگان و منتقدان سینمایی دنیای تصویر هستند و علاوه بر جوایز معمول از یک چهره تلویزیونی هم تقدیر خواهد شد. کلیه فیلم‌های سینمایی ایرانی نمایش داده شده در سینماهای کشور و مجموعه‌های داستانی تلویزیونی و ویدئویی پنج شبکه صدا و سیما و شبکه نمایش خانگی از ابتدای فروردین تا انتهای اسفند مورد داوری قرار می‌گیرد و نامزدها از میان ۷۸ فیلم اکران شده سال گذشته انتخاب می‌شوند. جایزه این جشنواره تندیس حافظ نام دارد.